 |
   |
 |
CNG Nedir ?
CNG (Compressed Naturel Gas) sıkıştırılmış doğalgaz (SDG)’dır. Evlerde ve sanayide kullanılan ve min. 2 max. 20 bar basınçla doğalgaz şebekesinden gelen, CNG kompresörü vasıtasıyla 200 bar basınçla sıkıştırılarak araçlara dolumu yapılan gazdır.
Neden CNG Kullanmalıyız?
CNG yakıt olarak 650 C’de yanan bir gaz olup, patlama tehlikesi bulunmamaktadır. CO oranı % 0 olduğu için çevreye dost bir alternatif yakıttır.
Avrupa Birliğinin egzost emisyon standardı olan Euro5'i işlem görmeden sağlayan tek yakıttır. Rezervi tükenmekte olan petrole karın 130 yıllık bilinen rezervi olan doğalgazın, konutlarda ve sanayide kullanımı dışında ulaştırma sektöründe de kullanılması alternatif yakıt olma özelliğini cazip hale getirmektedir. Diğer yandan ülkemizin sözleşmelerle satın almayı taahhüt ettiği ve parasını ödemekte olduğu doğalgazın, %30'nun kullanılabiliyor olması ülke ekonomisine çok büyük mali bir külfet getirmektedir.
Diğer Yakıtlar İle Arasındaki Fark
CNG (SDG) benzinle çalışan araçlarda %60 - %70 oranında lpg ile çalışan araçlarda ise %30 daha tasarrufudur. Ayrıca istasyonlarda depolama yoktur. Motora hiç bir zararı olmayan CNG kullanımında ortalama 35-40 bin km. de bir yağ değişimi yapılmaktadır. Motor ömrünü uzatmaktadır.
Ülkemizin doğalgaz transferi açısından dünyada önemli bir konumu vardır. Bu nedenle yakın bir gelecekte doğalgazın hemen her sektörde kullanılması ulaşım ve sanayide önemli oranda tasarruf sağlayacaktır.
Nasıl Kullanılır?
CNG, araçların imalatı sırasında veya kullanım aşamasında özel tesisat (Kit) monte edilerek kullanılır. Araç üzerinde yapılan değişiklikler, standartlara uygun olarak araç tadil montaj yönetmeliğine göre tescil edilir. Çifte yakıt ile çalışan araçlarda yakıt seçimi her an yapılabilir. Motorin, LPG ve benzin kullanıldığında soğuk havalarda ortaya çıkan motor çalıştırma problemi CNG’de yaşanmaz.
CNG Kullanan Araçlar;
- Otomobiller,
- Şehir içi ve Şehirlerarası otobüsler
- Şehir içi taşıma araçları
- Ağır vasıtalar
- Askeri ve kamu hizmet araçları
- Araç filoları
- Deniz ve kanal taşıtları (Her türlü tekne, feribot, deniz taksi)
- Trenler
- Motosikletler
- Uçaklar
- Ve bilinen tüm motorlu araçlar
CNG'nin Yararları
Doğalgazlı araçların desteklenmesinin en önemli nedeni çevresel avantajlardır.
Lokal seviyelerde emisyonlarda ( Hidrokarbon, CO ve NOx) kükürt ve partiküllerde çok büyük bir düşüş sağlamaktadır. Ayrıca sera etkisi gazlarında da %20 oranında bir azalmaya sebep olmaktadır. Yeni nesil doğal gazlı araçların benzinli ve dizel yakıtlı araçlara göre emisyon değerleri şu şekildedir:
NOx’ de % 77 – 80 azalma,
CO’ de % 76 azalma,
Benzende % 97’ nin üzerinde bir azalma,
Ozona zararlı hidrokarbonlarda yaklaşık
% 90 azalma,
Partiküllerde % 99 ve üzerinde bir azalma.
Doğal gaz çevreyi etkileyici toksik ve korozif ürünler üretmediğinden diğer fosil yakıtlara göre en temiz yakıttır.
Ekonomik Yararları
- Doğal gaz temiz yanan bir yakıt olduğundan araç bakımlarını azaltır.
- Yüksek kompresyonlu otobüs motorlarında kullanılan doğal gaz çok iyi bir sürüş performansı sağlamaktadır.
- Doğal gaz diğer sıvı yakıtlara benzemediği için dışarı çekilerek çalınma riski yoktur. Bu durum, özellikle büyük filolarda görülen yakıt çalma işini engellemektedir.
- Araçlar, büyük kompresörlere sahip hızlı dolum istasyonlarında 3 – 4 dakikada doldurulabilmektedir.
Ayrıca;
- Bir doğalgazlı motorun sera etkisi yapıcı gaz ve toksik madde salma oranı benzinli bir motora göre oldukça düşüktür.
- Doğalgazlı araçların bir özelliği olmak üzere yakıt alırken veya kullanırken buharlaşma emisyonu oldukça düşük veya sıfırdır denilebilir. Bu durum toplam hidrokarbon emisyonunun en az % 50 sinin değerlendirilmesi demektir.
- Doğalgazlı araçların bir özelliği olmak üzere CO2 emisyon oranı % 20’nin üzerinde azalmaktadır.
- Doğalgaz boru hatları ile taşındığından, karayolu ile taşınan akaryakıt ve LPG göre otoyollarda tehlike unsuru, ekstra masraf ve kirlilik oluşturmamaktadır.
- Amerika’ da bir çok şehirde yapılan araştırmalara göre solunum yolu hastalık riskini artıran bir takım çok ince partiküllerin oluşumundan dizel egzoz gazları sorumlu tutulmuştur. Oysa ki doğal gazlı araç egzozunda bahse konu olan partiküllerden sadece çok az miktarda bulunabilmiştir.
LNG Nedir ?
Doğal gazın atmosferik basınçta yaklaşık olarak -162oC’ye soğutulması ile elde edilen LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz); kokusuz, renksiz ve zehirli olmayan sıvı fazda bir yakıttır. Sıvı fazda taşınır ve depolanır, gaz fazında ise tüketime sunulmaktadır. Doğal gazın sıvılaştırılması aşamasında, doğal gazın bünyesinde bulunan ağır hidrokarbonlardan arındırılması, LNG’nin doğal gaza kıyasla daha temiz ve daha yüksek enerji değerine sahip olmasını sağlamaktadır.
Doğalgaz Nasıl Yapılır ?
Sıkıştırılmış doğalgaz (CNG) 200-250 bar basınçta sıkıştırılarak mukavemet gücü yüksek tüp şeklindeki araç depolarına doldurularak kullanılır. Doğalgaz, benzin ve motorin gibi kurşun, sülfür oksit ve partikül gibi çevreye zarar veren maddeler içermez.
Dönüşüm maliyetleri ülkesine ve teknolojisine göre farklı olmakla birlikte hafif tonajlı araçlar için 800-3 bin 500 ABD Doları, ağır tonajlı araçlar için 14 bin-40 bin ABD Doları arasında değişiyor.
Doğalgazın enerji verimliliği genel olarak benzinden iyi, motorinleyse aynıdır. Emisyon değeri bakımından da en temiz fosil yakıtıdır. CNG'li (sıkıştırılmış doğalgaz) aracın yakıt tüketimi benzinden 4.0-4.5 kat, motorinden ise 2.0-2.5 kat daha ucuzdur. Türkiye'deki uygulanan fiyatlara göre CNG, LPG'li araçlardan da ortalama 2.5-3.0 kat daha ucuzdur.
Türkiye'de bulunan yaklaşık 850 bin adet ticari araç ve 4.2 milyon özel otomobil doğalgaza dönüşüm için önemli bir potansiyel oluşturuyor.
Güvenilir bir CNG dolum ağının olduğu bir pazarda birkaç yıl içerisinde 400-500 bin aracın dönüşümünü yapmak mümkündür. Bu da yıllık 1 milyar metreküp doğalgaz tüketimi anlamına gelmektedir.
Doğalgaz kullanan bir araç, ortalama yılda 20 bin km. yol aldığı takdirde yaklaşık 2 bin metreküp doğalgaz tüketecek. Bu da ortalama bir evin tükettiği gazın 1,5-2 katıdır.